Yaş Çalışmaları

Yaşlılık çalışmaları, insan yaşamının doğal evrelerinden biri olan yaşlanmanın fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik boyutlarına odaklanan ve birçok farklı disiplinden araştırmacıların, plancıların ve uygulayıcıların yer aldığı çalışma ve araştırma alanıdır. Dünya Sağlık Örgütü 65 yaş ve üzerini yaşlı olarak kabul etmektedir. Birleşmiş̧ Milletler’in (BM) tanımına göre ise bir ülkedeki yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının %8 ile %10 arasında olması o ülke nüfusunun “yaşlı” olduğu anlamına gelmektedir. Buna göre Türkiye %8’i aşan 65 yaş üzeri nüfusuyla yaşlı toplum sınıfına girmektedir.

İnsan hakları evrensel bildirgesinin 25. maddesi, yaşlı bireylerin ekonomik, sağlık hizmetleri, destek ve sosyal korumayı hedefleyen taahhütler içermekle birlikte BM yaşlı bireylere ilişkin yoksulluğun bitirilmesi, yaşlıların güvenle ve saygın şekilde yaşlanması, her türlü ayırımcılığın ortadan kaldırılması gibi başlıkları içeren bağımsız yaşlanma, katılım, bakım, kendini gerçekleştirme ve itibar ilkelerini kabul etmiştir.

Ancak genellikle bir demografi sorunu olarak ele alınan yaşlılık konusu farklı sosyal politikaların ve yerel hizmetlerin çeşitlendirilmesi ve yaygınlaştırılması, yaslı bireylerin bakımı ve aktif bir hayat sürmesi gibi kentsel dinamiklerin dikkate alınmasını gerektirmektedir. Hızla yaşlanan bir nüfusa sahip Türkiye’de, yaşlılara sunulacak hizmetler ve altyapıdaki yetersizlikler göz önünde bulundurulduğunda, yaşlılık çalışmaları ne akademi ne sivil toplum ne de merkezi ve yerel yönetimler tarafından hakkettiği ölçüde önceliklendirilmiş ve bir gündem oluşturmuştur.

Bu kapsamda Rwistanbul yaş ve yaşlılık çalışmalarına hem akademik hem uygulama düzeyinde destek olmaktadır:
· Yaşlı bireyler, Raoul Wallenberg Institute tarafından desteklenen ve Rwistanbul tarafından yürütülen İnsan Hakları Kentleri projesinin 5 tematik grubundan birini oluşturmaktadır. Bu çerçevede Türkiye’de mevcut durum, yaklaşımlar ve yakın gelecek için önerileri içeren “Yaşlanma için Araştırma Gündemleri” * raporu hazırlanmıştır. Proje kapsamında üniversite ve belediye işbirliğinin geliştirilerek yaşlı bireylere yönelik kentsel hizmetlerin geliştirilmesi hedeflenmektedir.
· RWI ile Akdeniz Üniversitesi Gerontoloji Bölümü işbirliğinde, yaşlanan bir toplumda yaşam alanlarının dönüştürülmesi hedefiyle “Yaş Dostu Çevre Projesi” yürütülmektedir. Antalya’nın Finike ilçesine bağlı Gökbük köyünde gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde demans dostu çevre değerlendirme aracı geliştirilmiştir. Farklı disiplinlerden akademisyenleri, yerel ve merkezi yönetim temsilcilerini bir araya getiren projeden elde edilen sonuçların ve araçların yerel yönetimlerde uygulanması ve yaygınlaşması amaçlanmaktadır.