İnsan Hakları Kentleri

Hızlı nüfus artışı ve hızlı kentleşme nedeniyle, Türkiye’nin yerel yönetimleri artan şekilde maddi kaynak ve gelişen teknolojileri takip edebilecek güncel planlama ihtiyacı duymaktalar. Öte yandan, çeşitli nedenlerle ortaya çıkan göçlerle kentlerde yaşanan insan hareketliliği yerelde sağlanan hizmetler üzerinde baskı yaratarak toplumsal çekişmeleri artırmaktadır. Sorun alanı olarak tespit edilen bu ve benzeri güncel meselelere karşı, “İnsan Hakları Kentleri” projesi yerel yönetimler için o yerelliklerde yaşayan farklı toplumsal gruplara duyarlı ve kapsayıcı çözüm alanları yaratabilmeyi amaçlamaktadır. ‘İnsan Hakları Kentleri’, dünya nüfusunun hızla artan çoğunluğunun kentlerde yaşamaya başlaması sonucu kentlerin giderek artan ve karmaşıklaşan sorunlarına bir cevap niteliğinde ortaya çıktığı kadar, kentte yaşayan insanların uluslararası hukuk tarafından garanti altına alınmış haklarının somut gerçeklikte yaşayabilmelerini mümkün kılma amacıyla da ilgi görmüş, görece yeni, ancak artan çeşitlilikle kendine uygulama alanı bulmaya başlamış bir kavramdır. Dünyada farklı uygulamaları bulunmakla birlikte, güvenlik, katılım, ayrımcılığa karşı olma, kamu hizmetlerinden eşit yararlanma, toplumsal cinsiyet eşitliği gibi temalar ve anlayışlar, dünyada insan hakları kentlerinin ortak bileşenleri olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çerçevede, İnsan Hakları Kentleri projesi, Türkiye’de belediyelerde ‘yaşlı’, ‘engelli’, ‘kadın’, ‘çocuk’ ve ‘sığınmacı/göçmen’ gruplarının uluslararası ve ulusal yasalar tarafından garanti altına alınmış haklarının kent yaşamında pratiğe geçirilmesini, gündelik hayata uyarlanmasını ve belediye hizmetlerine yansıtılmasını hedeflemektedir.

Proje, söz konusu alanlarda somut politika önerileri üretme amacıyla başta belediyeler ve akademi olmak üzere, bu başlıklarda çalışan meslek kuruluşları, kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ve uluslararası kuruluşların yer alabileceği katılımcı ve kapsayıcı ortak platformlar oluşturmayı da hedeflemektedir.

Projenin bir ikincil hedefi ise, yukarıda değinilen alanlarda Türkiye’deki akademinin eğitim ve araştırma kapasitesini güçlendirmek ve bu çerçevede yerel yönetim-akademi işbirliğini geliştirmektir. Bu başlıklarda çalışan akademisyenlerin sayısının ve niteliklerinin arttırılması, akademisyen ve programların, aynı alanlarda çalışan yurtdışı akademilerle ilişkilerinin güçlendirilmesi, yine bu projenin hedefleri arasındadır.

2018- 2020 dönemini kapsayan 3 yıllık Proje İsveç (Lund Üniversitesi) Raoul Wallenberg Enstitüsü, Tük Dünyası Belediyeler Birliği ve Research Worldwide İstanbul ortaklığında yürütülmektedir.

Özellikle ‘Kadın’, ‘Engelli’, ‘Çocuk’, ‘Yaşlı’ ve ‘Sığınmacı/Göçmen’ olarak belirlenen 5 ayrı grubun kentle ilişkisi, (i) güvenlik, (ii) erişilebilirlik ve (iii) katılımcılık” boyutlarında o kentteki ihtiyaçlar doğrultusunda, farklı aktörlerin katkısıyla ve yerel yetkililerin desteğiyle geliştirilmeye çalışılmaktadır.

Aşağıda yer alan proje paydaşı olan belediyeler, bu 5 hedef gruptan en az ikisiyle çalışmayı hedeflemektedirler:
· Ankara Altındağ Belediyesi: Çocuk/ Kadın
· Ankara Çankaya Belediyesi: Çocuk/Engelli/ Kadın/Yaşlı
· Antalya Muratpaşa Belediyesi: Çocuk/ Kadın/ Yaşlı
· Gaziantep Şahinbey Belediyesi: Çocuk/ Sığınmacı
· İstanbul Maltepe Belediyesi: Çocuk/ Kadın
· İstanbul Zeytinburnu Belediyesi: Çocuk/ Kadın/ Sığınmacı
· Mersin Büyükşehir Belediyesi: Çocuk/ Engelli/ Sığınmacı/ Kadın/ Yaşlı

Proje Kapsamında, projenin ilk yılında gerçekleştirilen faaliyetler şunlar olmuştur:
· Pilot Belediyeler Tanışma Toplantısı
· İsveç Stockholm, Malmö, Lund Belediyelerine Çalışma Ziyareti, iyi örnekler
· İnsan Hakları Kentleri Proje Geliştirme Çalıştayı- Belediyeler (Çalıştay Raporu) (Antalya)
· İnsan Hakları Kentleri Çalıştayı- Akademi (Çalıştay Raporu) (Sunumlar)
· Uluslararası insan hakları kentleri akademi toplantısı (Avusturya-Graz Belediyesi ve Üniversitesi İşbirliğiyle)
· Uluslararası insan hakları kentleri İstanbul toplantısı (Avrupa’dan insan hakları kentleri belediye temsilcileri, Avrupa Konseyi ve Türkiye Belediyeler Birliği temsilcileri, yerli ve yabancı akademisyenlerin ve sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla gerçekleştirildi).

Proje, insan hakları kentleri göstergeler setinin oluşturulması, yerel yönetim-akademi-Barolar-iş dünyası-meslek örgütleri ve sivil toplum kuruluşlarının belirlenen alanlarda işbirliklerinin güçlendirilmesi, belediyelerin 2019 yılı stratejik planlarının hak temelli ele alınması ve benzeri faaliyetlerle devam edecektir.